Podstawowym zabiegiem pielęgnacyjnym budzącym wątpliwości wśród działkowców oraz użytkowników ogrodów jest cięcie drzew i krzewów ozdobnych. O ile do cięcia drzew i krzewów owocowych jesteśmy prawie przekonani, o tyle boimy się cięcia roślin ozdobnych. Wynika to prawdopodobnie z naszej niewiedzy. Chciałbym przedstawić podstawowe zasady cięcia roślin ozdobnych.
Krzewy liściaste
Pierwsze cięcie wykonujemy zaraz po posadzeniu roślin. Rośliny posadzone jesienią i wiosną zawsze przycinamy wiosną zostawiając około 1/3 długości przyrostu. Cięcie to ma na celu zachowanie równowagi między korzeniem, a częścią nadziemną, powoduje również rozkrzewienie się roślin. Cięcie to stosujemy u roślin sadzonych z „gołym” korzeniem jak i z pojemników.
W dalszych latach stosujemy cięcie prześwietlające polegające na usunięciu starych, uszkodzonych, przemarzniętych pędów. Cięcie to nadaje krzewom zwarty, regularny pokrój. Jednorazowo możemy usunąć około 20% pędów.
Cięcie odmładzające wykonujemy zawsze wiosną przed rozpoczęciem wegetacji, polega ono na przycięciu roślin na wysokości 40 – 50cm. Powierzchnie większych ran zabezpieczamy preparatami grzybobójczymi. Przycinamy tylko te gatunki, które posiadają zdolność regeneracji (forsycja, tawuła, żylistek, jaśminowiec, ligustr, pęcherznica, dereń itp).
Rośliny kwitnące na pędach jednorocznych jak: hortensja, powojnik, omżyn, pięciornik, śnieguliczka, co roku krótko przycinamy przed rozpoczęciem wegetacji. Wpływa to na gęstość krzewu, wielkość kwiatów i obfitość kwitnienia.
Rośliny kwitnące wiosną (pąki kwiatowe zawiązane latem, zimują na krzewach) forsycja, jaśminowiec, lilak, tniemy po kwitnieniu usuwając 1/3 długości pędów łącznie z przekwitniętymi kwiatami.
Nie wymagają cięcia rośliny odmian samoistnie krzewiących się (karłowe berberysy, niskie tawuły).
Żywopłoty liściaste
W pierwszym roku (wiosną) po posadzeniu przycinamy rośliny na wysokości 15-20cm. Cięcie to powoduje silniejsze zagęszczenie żywopłotu od dołu. W następnym roku zostawiamy tylko około 10 cm zeszłorocznego przyrostu. W latach następnych cięcie wykonujemy 2-3 krotnie w zależności od siły wzrostu roślin. Należy pamiętać, że przyrost po ostatnim cięciu (lipiec) musi zdrewnieć do zimy.
Róże
Róże wielkokwiatowe i rabatowe przycinamy zawsze wiosną na 2-3 „oczka”, usuwając w pierwszej kolejności wszystkie pędy połamane, uszkodzone przez mróz lub porażone chorobami oraz pędy wyrastające pod miejscem okulizacji (tzw. „dzików”).
Róże pnące tniemy mniej intensywnie. Wiosną każdego roku wycinamy tylko część pędów najstarszych, połamanych, porażonych przez choroby oraz uszkodzonych przez mróz. Pozostałych pędów nie przycinamy, usuwając jedynie owoce, jeśli nie uczyniliśmy tego wcześniej jesienią.
Rośliny okrywowe
Wiosną pierwszego roku po posadzeniu przycinamy pędy o 1/3 długości celem rozkrzewienia się roślin. W następnych latach cięcia nie wykonujemy. Usuwamy jedynie pędy połamane lub przemarznięte.Rośliny iglaste
Drzew iglastych (świerk, sosna, jodła, daglezja) w zasadzie nie tniemy. Ewentualne przycięcie może dotyczyć asymetrycznie odbiegających od pnia gałęzi, wyprowadzenie pojedynczego pędu wierzchołkowego.
Płożące krzewy iglaste (jałowce) przycinamy wiosną celem równomiernego rozkrzewienia.
Żywopłoty z cisów i żywotników (tuja) rozpoczynamy ciąć w pierwszym roku po posadzeniu, nie czekając aż rośliny podrosną pozostawiając połowę ubiegłorocznego przyrostu. W latach następnych tniemy mocniej pozostawiając około 5 cm przyrostu. W wyniku takiego cięcia uzyskujemy zwarty, mocno zagęszczony od dołu żywopłot.
Drzewa alejowe
Celem cięcia drzew alejowych jest otrzymanie zwartej, regularnej korony. Wiosną pierwszego roku po posadzeniu wszystkie pędy w koronie proporcjonalnie przycinamy najmniej skracając pęd wierzchołkowy. Formy pokrojowe (kuliste, kolumnowe, zwisające) z reguły nie tniemy, z wyjątkiem pierwszego roku po posadzeniu w celu lepszego rozkrzewienia się. Należy zawsze pamiętać o wycinaniu wszystkich pędów wyrastających z pnia poniżej miejsca szczepienia.
Odmładzanie koron starszych drzew wykonujemy zawsze wiosną przed rozpoczęciem wegetacji. Przy odmładzaniu starszych drzew należy pamiętać o dominującej funkcji przewodnika i zachowaniu naturalnego minapotensmedel pokroju korony. W pierwszej kolejności wycinamy pędy połamane i uschnięte, w drugiej, pędy zagęszczające koronę i wyrastające pod zbyt ostrym kątem. Pęd główny (pędy główne) skracamy najmniej, boczne pędy skracamy proporcjonalnie pamiętając o zasadzie zachowania naturalnego kształtu korony – nie możemy dopuścić do zachwiania statyki drzewa.. Nie wolno skracać wszystkich gałęzi na jednej wysokości, ponieważ doprowadza to do deformowania korony. Skracane pędy winny być zawsze przycinane lekko ukośnie nad „oczkiem”. Wszystkie miejsca cięcia należy bezwzględnie zabezpieczyć smarując je środkami do zabezpieczenia ran.